Nederland
The Netherlands
Motte-burchten
'Motte' komt van
mota, kluit turf of aarde. De motte-burcht (of het mottekasteel) kenmerkt zich als kasteeltype door de hoofdburcht in de vorm van een geheel of gedeeltelijk kunstmatige heuvel
(de motte) met een opbouw in hout of steen en de naastliggende voorburcht met woon en/of dienstgebouwen in hout of steen. Het geheel of beide elementen apart zijn in de regel omgracht.
De hoogte van de motte kan variëren van enkele meters tot ruim 20 m. De motte-burcht als kasteeltype komt in geheel West-Europa voor, zowel in het laagland als in heuvelachtig terrein.
De vroegste mottes dateren uit de 10de eeuw. In de loop van de 13de eeuw worden de meeste mottes verlaten of omgebouwd tot een meer modern kasteeltype. De mottes in Nederland
geven een goed beeld van het verschijnsel in al zijn facetten en van de huidige stand van zaken in het Europees onderzoek. De oudste dateren van omstreeks 1000 (Montferland, Mergelpe, Leiden,
Westkerke). Fraaie motte-burchten met ruïne zijn die van Kessel, Stein en Millen. Verschillende mottes blijken verstopt te zitten in een latere ombouw (Heeswijk, Batenburg, Bergh, Waardenburg).
De zogenaamde 'vliedbergen' in Zeeland zijn in de regel verlaten mottes.
The motte-and-bailey castles of the Netherlands contribute to a large extent to our knowledge in general of the motte castles of Europe. Their first appearance is circa 1000 AD (Montferland, Mergelpe,
Leiden, Westkerke). Their configuration shows the evolution towards a more 'classic' plan in the 11th and 12th century. From the 13th century on most mottes were abandoned or rebuilt in (brick) polygonal
castles, set in a wide moat.
Motte-burchten:
Aagtekerke; Almelo (Schulenborg); Almkerk (Altena); Baarsdorp; Batenburg; Beek-Ubbergen (Mergelpe/Duivelsberg); Biggekerke; Born; Borne; Borssele; Boudewijnskerke; Coevorden;
Coudorpe; Dieteren; Doetinchem (Barlham); Domburg (reconstructie); Echt; Eelde (reconstructie); Eindhoven (Die Haghe); Elkerzee; Empel; Etten (Oud-Wisch); Eys; Gees; Goes;
Gouda; 's-Gravenpolder; Groesbeek (Watermeerwijk); Gulpen; 's-Heer Abtskerke; 's-Heerenberg; Heeswijk; Heusden; Horn; Kessel; Kloetinge; Koudekerke (Hoogelande); Krommenhoeke;
Kuinre; Leiden; Leur; Limbricht; Maastricht (Ouborch); Maurik; Menaldum; Montferland; Nieuwstadt (Millen); Nisse; Oisterwijk (Ter Borch); Oostrum (Spralant); Oostvoorne;
Ouderkerk aan de Amstel; Posterholt; Rheebruggen; Rijswijk (Den Burch); Ritthem; Rosmalen (Rodenborch); Rotterdam (Hillegersberg); Schinnen; Schinveld; Sexbierum;
Sint-Michielsgestel (Oud-Herlaer); Stein; Uitwijk; Ulft; Veenwouden (Schierstins); Vlissingen; Waardenburg; Wemeldinge; Westkerke; Wijk en Aalburg; Wijnandsrade; Wittelte; Zaamslag; Zoelen (Aldenhaag)
© S.A.J.J. Aarts 2024