Bas Aarts

historicus






Relevante publicaties

Relevant publications

- Regionale geschiedenis
- Didactiek
- Kastelen / Castles


Regionale geschiedenis

  • “Beke der heyliger Hildevardi”, in: B. Duijvestijn e.a. (red.), Hildewaren Beke. Een bundel heemkundige opstellen over Hilvarenbeek en Diessen (Hilvarenbeek 1981), 7-13.
  • ‘Omwaterde huizingen’ in Hilvarenbeek en Diessen: zicht op een nog weinig bekend verschijnsel, in: Nieuwsbrief Heemkundige Kring Hilvarenbeek – Diessen 2 (1983) 5, 20-25.
  • Het ‘Ansfried-probleem’ in Hilvarenbeek en elders, in: J. Scheirs (red.), Hilvarenbeek Duizend Jaar. Bijdragen tot een symposium over de geschiedenis der Brabantse dorpen (Hilvarenbeek 1988), 7-64.
  • 'Van achter de schermen'. Dr. P.C. de Brouwer (1874-1961). Leven en werk aan de hand van zijn publicaties (Tilburg 1988), doctoraal scriptie Nijmegen, eigen beheer.
  • Biografische Schets van dr. P.C. de Brouwer, in: Nieuwsbrief Heemkundige Kring Hilvarenbeek – Diessen 7 (1988) 22, 71-88.
  • Dr. P.C. de Brouwer en Tilburg, in: Tilburg. Tijdschrift voor geschiedenis, monumenten en cultuur 7 (1989) 1, 11-17.
  • (met Bob Duijvestijn en Jef van Gils) Befaamde Bekenaren (Onder de Toren IV) (Hilvarenbeek 1990): Ansfried en Hereswind, 7-9; Hildewaris, 10-12; Jan Schilders, 13-16; Dr. P.C. de Brouwer, 48-52.
  • Beika 1155, in: Tussen Paradijs en Toekomst. Nieuwsbrief HKK Hilvarenbeek – Diessen 9 (1990) 28, 89-97.
  • 1938: Ruiterfeest en Beekse historie, in: Tussen Paradijs en Toekomst. Nieuwsbrief HKK Hilvarenbeek - Diessen 10 (1991) 29, 26-30.
  • De Heihoef: een vergeten stukje 18e eeuw in de middenberm, in: De Kleine Meijerij 42 (1991) 2, 56-59.
  • Texandrië, van omstreden gouwbegrip naar integratie in het hertogdom. Hoofdlijn en vraagtekens, in: H. van Doremalen e.a. (red.), Geworteld in Taxandria. Historische aspecten van de relatie Tilburg – Turnhout (Tilburg/Turnhout 1992), 8-42; http://www.historietilburg.nl/thr/thr1.Aarts.htm
  • Dr. P.C. de Brouwer (1874-1961), emancipator van Brabant, in: J. van Oudheusden e.a. (red.), Brabantse Biografieën I (Meppel/Amsterdam 1992), 34-37; http://thuisinbrabant.nl/personen/b/brouwer,-dr-pc-de
  • Ansfried, graaf en bisschop. Een stand van zaken, in: J. Coolen en J. Forschelen (red.), ‘Opera Omnia’ II. Een verzameling geschied- en heemkundige opstellen (Thorn 1994), 7-85 (met drukfouten).
  • Het kapittel van St.-Petrus-Banden te Hilvarenbeek, in: J.H.G.M. Deckers, Kapittels en Kanunniken in de Meierij (Boxtel 1998), 45-47.
  • Bespiegelingen omtrent de Beekse kerk en toren, in: Tussen Paradijs en Toekomst. Nieuwsbrief HKK Hilvarenbeek – Diessen 17 (1998) 50, 126-137.
  • Ansfried en Teisterbant, in: Tussen de Voorn en Loevestein 35 (1999) nr. 106, 1-7.
  • Heusden en de internationale politiek (september 1202), in: Met Gansen Trou 52 (2002) 9, 138-139.
  • Udenhout "1006" - 2006?, in: De Kleine Meijerij 56 (2005) 2, 37-41
  • Het Kasteel van Tilburg 'op de kaart gezet' (17de eeuw), maar nog niet 'verkend', in: Het Brabants Kasteel 29 (2006) 2/3, 27-37.
  • 'Hildewaris', wie van de twee?, in: Tussen Paradijs en Toekomst. Nieuwsbrief HKK Hilvarenbeek - Diessen 27 (2008) 76, 28-33; Te Lomelle op die Campine 35 (2009) 3, 5-9; http://www.reuzengenootschaphilvarenbeek.nl/wievandetwee.htm
  • Boudewijn van 'Oosterwijk' (1096), maar niet van hier..., in: De Kleine Meijerij 61 (2010) 3, 99-119.
  • Redactie en Voorwoord: H. Verdonk (†), Alzey - Zutphen. Een onderzoek naar het rijksleen te Alzey van de graven van Zutphen (Den Haag 2012). Zie: http://www.alzey-zutphen.nl
  • Bewerking van: H. Verdonk (†), Godfried 'van Henegouwen' (circa 960), geen hertog, wel graaf?, in: De Nederlandsche Leeuw 130 (2013) nr. 4, 171-176.
  • Het ‘eeuwige Strijen’. Speurtocht naar de gravin, haar schenking en haar familie, in: G. van den Eynde en L. Toorians (red.), Op zand, veen en klei. Liber amicorum Karel Leenders bij gelegenheid van zijn zeventigste verjaardag (Hilversum/Tilburg 2016), 139-173. (Academia.edu)
  • De komst van de Giselberten naar ‘Tilburg’, in: Tilburg. Tijdschrift voor geschiedenis, monumenten en cultuur 34 (2016) 2, 55-62.
  • Een ‘Sint-Pieter’ in Hilvarenbeek? Het onderschatte belang van een middeleeuwse overlevering, in: Tussen Paradijs en Toekomst. Tijdschrift van heemkundige kring Ioannes Goropius Becanus en Museum De Dorpsdokter 35 (2016) nr. 100, 84-90. (Academia.edu)
  • De Hildewarissen van Sint-Oedenrode en Hilvarenbeek. Tussen legende en waarheid, in: A-J. Bijsterveld en V. Roelvink (red.), Rondom Sint-OedenRode. Macht, religie en cultuur in de Meierij (Woudrichem 2016), 204-229. (Academia.edu)
  • De ‘banden’ en het onderzoek met de grondradar. Een ‘Sint-Pieter’ in Hilvarenbeek (2/slot), in: Tussen Paradijs en Toekomst. Tijdschrift van heemkundige kring Ioannes Goropius Becanus en Museum De Dorpsdokter 37 (2018) 103, 32-42.


  • Naar boven ->

    Didactiek

  • Romeinen, in: M.C.J. Heiligers en S.A.J.J. Aarts, Op zoek naar het verleden 1 (Groningen 1978), 149-192.
  • Steden in de Middeleeuwen, in: M.C.J. Heijligers en S.A.J.J. Aarts, Op zoek naar het verleden 2 (Groningen 1979), 45-71.
  • Het ontstaan van een stad, in: M.C.J. Heiligers en S.A.J.J. Aarts, Op zoek naar het verleden 2. Docentenmateriaal (Groningen 1980), 23-44.
  • De Lage Landen, in: M.C.J. Heijligers en S.A.J.J. Aarts, Op zoek naar het verleden 3 (Groningen 1981), 109-154, 362.
  • Van dorp tot wereldrijk, in: Marius Heijligers en Bas Aarts, Op zoek naar het verleden 1, tweede druk (Groningen 1985), 139-174.
  • Steden in de Middeleeuwen, in: Marius Heijligers, Bas Aarts en Frans Overtoom, Op zoek naar het verleden 2, tweede druk (Groningen 1986), 25-52.


  • Naar boven ->

    Kastelen / Castles

  • Ter Borch te Oisterwijk als burcht, in: De Kleine Meijerij 23 (1972), 63-71.
  • De Burcht Mergelpe en de Duffel, in: Van Toen naar Nu/Von Einst bis Jetzt 5 (1975) 5, 90-97; 5 (1975) 6, 114-126; 6 (1976) 1, 4-16; 6 (1976) 2, 27-45.
  • De sterkte “Durfos” en Noord-Brabant, in: Brabants Heem 31 (1979) 4, 176-184; http://www.thuisinbrabant.nl/object?id=ccBrabant_BrabantsHeem_1625
  • De Ontwikkeling van het middeleeuwse kasteel in Noord-Brabant, in: Het Brabants Kasteel 2 (1979) 1, 10-21; 2, 8-22; 4, 14-27; 3 (1980) 2/3, 19-38; 4, 7-27; 4 (1981) 2/3, 27-40.
  • Ter Borch, faktor in de middeleeuwse geschiedenis der ‘Tilburgen’, in: De Lindeboom V (Tilburg 1981), 49-69.
  • Het voormalig Kasteel Ooij, in: Van Toen naar Nu/Von Einst bis Jetzt 12 (1982) 4, 73-80.
  • Onbekend Boxmeer: oud tot zeer oud?, in: Het Brabants Kasteel 5 (1982) 3, 14-35; 16 (1993), 11-30 (gewijzigde herdruk).
  • Het Kasteel van Wouw in 1934, in: Het Brabants Kasteel 6 (1983) 3, 54-73; 16 (1993), 49-67 (gewijzigde herdruk).
  • (met M. van Loon) Gansoyen, het kasteel ‘in’ de Maas, in: Het Brabants Kasteel 7 (1984) 1, 14-18.
  • Loon op Zand, een terugblik, in: Het Brabants Kasteel 7 (1984) 3/4, 17-34.
  • Gemert: het kasteel en zijn (bouw-)orde, in: Het Brabants Kasteel 8 (1985)3/4, 63-88; Gemerts Heem 28 (1986) 3, 65-89.
  • De Burcht Mergelpe of Duivelsberg te Beek bij Nijmegen. Heemstudie 13 (Millingen aan de Rijn 1986).
  • ‘Ter Borch’ (Oisterwijk) en de ‘Tombe van Pepijn’ (Landen – België): twee motte-burchten en hun onderlinge relatie, in: Het Brabants Kasteel 10 (1987) 1, 3-20.
  • Motte-burchten in Noord-Brabant (NL), in: Kroniek Archaeologia Mediaevalis 11 (Brussel 1988), 85-86.
  • Ten Bergh – Oirschot, in: Het Brabants Kasteel 11 (1988) 1, 15-27; http:www.kastelenbeeldbank.nl/Noord-Brabant/Spoordonk-Spoordonk/arts/BasAarts-HBK-Spoordonk-1988.pdf
  • De verwoesting van Heusden in ’87-’88, in: Het Brabants Kasteel 12 (1989) 1, 15-21.
  • Bouw en verbouw van het kasteel van de Duitse Orde, in: T. Thelen (red.), Commanderij Gemert, beeldend verleden (Gemert 1990), 43-64.
  • Onbekend Nemerlaer: eerste helft 18de eeuw, in: Het Brabants Kasteel 13 (1990) 1/2, 17-24.
  • De walburcht aan de Roode Beek/Rothenbach. Een ‘herontdekking’?, in: Castellogica. Verkenningen II (Doorn 1991-2), LVI-LVIII; Roerstreek ’92. Jaarboek heemkundevereniging Roerstreek (1992), 123-127; http://www.kastelenbeeldbank.nl/_themas/Castellogica/arts/2/p. LVI-LVII Walburcht Roode Beek.pdf (met drukfouten).
  • De moten van Landen en Oisterwijk (Nederland), een weinig bekende relatie, in: Ons Landens Erfdeel 14 (1991) 40, 8-17 (onvolledig); De motten van Landen (België) en Oisterwijk, een weinig bekende relatie, in: De Kleine Meijerij 42 (1991) 4, 95-103.
  • De symboliek van halve torens, in: Het Brabants Kasteel 15 (1992) 1/2, 21-32.
  • De Burchtenproblematiek van Boxtel, in: Het Brabants Kasteel 15 (1992) 3/4, 39-53.
  • Nieuws over Boxtel, in: Het Brabants Kasteel 17 (1994) 1, 3-12.
  • Motte-burchten in Noord-Brabant. Algemene problematiek en voorlopige inventarisatie (NL), in: Kroniek Archaeologia Mediaevalis 17 (Brussel 1994), 20-21.
  • ‘tHuys tot Asten’ en de regionale kastelenbouw omstreeks 1400, in: T. Maas (red.), Geschiedenis van de heerlijkheid Asten (Asten 1994), 71-82.
  • Het Noord-Brabants kasteel en de archeologie. Een overzicht, in: Het Brabants Kasteel 18 (1995) 1/2, 13-29.
  • Ter vergelijking: Hamont, in: Het Brabants Kasteel 18 (1995) 3, 51-53.
  • Early Castles of the Meuse-Rhine Border Region and some Parallels in Western Europe c 1000: a comparative Approach, in: Château Gaillard XVII. Etudes de castellologie médiévale. Actes du colloque international de Abergavenny 1994 (Caen 1996), 11-23.
  • ‘Omwaterde huizingen’ in Hilvarenbeek en Diessen: een intrigerend verschijnsel, in: Het Brabants Kasteel 19 (1996) 2/3, 52-67.
  • Veilig wonen voor de adel. De ontwikkeling van het kasteel in Nederland, in: Fibula 38 (1997) 1, 8-11.
  • Het kastelenraadsel van Heusden en Oudheusden, in: Brabants Heem 49 (1997) 1, 19-29; http://www.thuisinbrabant.nl/object?id=ccBrabant_BrabantsHeem_2181
  • De vroege burchten in Noord-Brabant en enkele aangrenzende gebieden (NL), in: Archaeologia Mediaevalis 23 (Brussel 2000), 13.
  • De vroege burchten. Een historisch-archeologische verkenning, in: B. van der Dennen en B. Aarts (red.), Texandrië rond het jaar 1000. Een archeologisch-historische terugblik (Studiedag Hilvarenbeek 9-9-2000), 17-22; Het Brabants Kasteel 22 (1999) 1/2, 21-35.
  • De kastelenbouw in het noordoosten van het hertogdom Brabant en enkele aangrenzende gebieden, in: N. Arts e.a. (red.), De kastelen van Helmond. Een machtscentrum aan de rand van de Peel (Helmond/Utrecht 2001), 10-21.
  • Het achthoekige Heusden en de symboliek. De donjons van het kasteel in hun context, in: Het Brabants Kasteel 24 (2001), 3-59.
  • Maurick en de Vughtse middeleeuwen, in: O. Thiers e.a. (red.), Vught Onvoltooid Verleden (Vughtse Historische Reeks 8) (Vught 2003), 7-24.
  • 'tdongeon' van Wouw (1556) en zijn betekenis voor de kasteelterminologie, in: Het Brabants Kasteel 27 (2004) 3, 35-52.
  • Adel en kastelenbouw in het rivierengebied. Een hoofdlijn, in: Verslag Symposium “Vroege Heren en Kastelen 1000-1300” (Wijchen 23-4-2006), 5-6.
  • The Castle of Heusden (NL): Its Relocation and its successive octagonal Towers, in: Château Gaillard 22. Château et Peuplement. Actes du colloque international de Voiron 2004 (Caen 2006), 1-12.
  • De vroege burchten bij Alpertus van Metz, in relatie tot het Kasteel van Boxmeer, in: De vroege burchten. Neerslag van een symposium. Boxmeer 26 maart 2006 (Tilburg 2007), (Het Brabants Kasteel 28, 2005), 47-74.
  • Het Kasteel van Tilburg 'op de kaart gezet' (17de eeuw), maar nog niet 'verkend', in: Het Brabants Kasteel 29 (2006) 2/3, 27-37.
  • Motte-and-bailey Castles of Europe: Some Aspects concerning their Origin and Evolution, in: Virtus. Jaarboek voor Adelsgeschiedenis 14 (2007), 37-56.
  • De speurtocht naar Boudewijn van 'Oosterwijk' (1096) en zijn kasteel, in: Het Brabants Kasteel 30 (2007) 1/2, 3-39.
  • 'Montferland' en de consequenties. De vroege burchten bij Alpertus van Metz, in: H.L. Janssen en W. Landewé (red.), Middeleeuwse Kastelen in veelvoud. Nieuwe Studies over oud erfgoed (Wetenschappelijke Reeks Nederlandse Kastelenstichting 2) (Wijk bij Duurstede 2009), 13-59; http://www.kastelenbeeldbank.nl/_themas/Grote-Reeks/arts/bundel NKS - 1 - Bas A.pdf
  • (met R. Gruben) D'Oultremont: het Kasteel van Drunen te Nieuwkuijk. Geschiedenis en bouwhistorie, in: Het Brabants Kasteel 32 (2009) 1, 3-27.
  • 'Van Brussel naar Den Haag'. De lotgevallen van de Noord-Brabantse kastelen en 'omgrachte huizingen' in de zeventiende eeuw, in: Het Brabants Kasteel 32 (2009) 2/3, 31-78.
  • (met T. Hermans) De kastelenbouw langs de Brabants-Hollandse grens (circa 1290 - circa 1400), in: Het Brabants Kasteel 33 (2010) 1, 3-27.
  • ‘Omgrachte huizingen’ (moated sites) in de regio Tilburg, in: Het Brabants Kasteel 33 (2010) 2-3, 39-74.
  • De snaveltoren (tour-à-bec) in de Benelux, in: Kroniek Archaeologia Mediaevalis 34 (Namur 2011), 7-8.
  • Het achthoekige Heusden en de symboliek. Het kasteel in zijn context, in: Het Brabants Kasteel 34 (2011), 3-78.
  • The Origin of Castles in the eastern part of the Delta Region (NL/D) and the Rise of the Principalities of Guelders and Cleves, in: Château Gaillard 25. L'Origine du château médiéval. Actes du colloque international de Rindern 2010 (Caen 2012), 3-16.
  • Wonen op stand. Omgrachte woningen, in: G. van den Eynde en L. Toorians (red.), Moerenburg in Veelvoud. Een historische buitenplaats in Tilburg herleeft (Tilburg 2012), 30-33.
  • De vroege burchten in het oostelijk deel van het rivierengebied (NL/D). Hoofdlijn met opmerkingen in de marge, in: B. Aarts, W. Landewé, B. Olde Meierink en F. Vogelzang (red.), Ambitie in steen. Bijdragen tot de kastelenkunde in Nederland (Wetenschappelijke Reeks Nederlandse Kastelenstichting 3) (Wijk bij Duurstede 2012), 37-53.
  • Van ‘moltes’ en mottes. Aantekeningen bij Philips baron van Leefdael (1645), in: Het Brabants Kasteel 35 (2012) 3, 55-58.
  • De vroege burchten in het oostelijk deel van het rivierengebied, in: Verslag Symposium "Veranderende machtsverhoudingen in het Oostelijke Rivierengebied 900-1300" (Wijchen 24-3-2013), 4-7.
  • Het kastelenonderzoek in België vanaf 2006. Een blik vanaf de zijlijn, in: Kroniek Archaeologia Mediaevalis 37 (Namur 2014), 6-10.
  • Een dorp met drie kastelen, in: H. van Engen (red.), Oudheusden. Klein dorp met een groot verleden (Tilburg 2014), 57-71.
  • (met T. Hermans) Castle Building along the Border of Brabant and Holland (C. 1290-C. 1400), in: Château Gaillard 26. Château et frontière. Actes du colloque international d’Aabenraa 2012 (Caen 2014), 17-25. (Academia.edu)
  • De Maas: riviertollen en kasteelbelegeringen in het Land van Cuijk en Ravenstein, in: Het Brabants Kasteel 37 (2014) 3, 76-97.
  • Speurtocht in Oudheusden (NB), Kasteel & Buitenplaats 17 (2015), 9-12; Met Gansen Trou 67 (2017), 2-8.
  • De Zeeuwse motte-burchten in een nationale en internationale context, in: Nehalennia. Archeologie, cultuurhistorie, streektaal en volkscultuur van Zeeland en Goeree-Overflakkee (2015), nr. 188, 11-19.
  • Van Brussel naar Den Haag. Bouw en verbouw van de Noord-Brabantse kastelen en ‘omgrachte huizingen’ in de zeventiende eeuw, in: Y. Kuiper en B. Olde Meierink (red.), Buitenplaatsen in de Gouden Eeuw. De rijkdom van het buitenleven in de Republiek (Hilversum 2015), 260-281.
  • Landen en Tilburg-Oisterwijk. Dynastieke banden en wederzijdse motte-burchten, in: Ons Landens Erfdeel 38 (2015) 89, 1-10. (Academia.edu); De Kleine Meijerij 67 (2016) 1, 19-34.
  • Geblakerd verleden. De zestiende-eeuwse haardstenen van ’t Huis te Broekhoven, in: J. Ketelaars en R. van Putten (eindred.), De verbeelding van Tilburg (Tilburg 2016), 6-9.
  • Vroege burchten in het hertogdom Brabant. Inventarisatie en analyse, in: B. Aarts en R. Gruben (red.), Noord-Brabantse kastelen. Nieuwe ontwikkelingen in de archeologie en de bouwhistorie van het kasteelonderzoek (Tilburg 2016), 5-31 (Het Brabants Kasteel 36, 2013) (Academia.edu)
  • The Meuse: River Tolls and Castle Sieges, in: Château Gaillard 27. Château et commerce. Actes du colloque international de Bad Neustadt an der Saale 2014 (Caen 2016), 11-19. (Academia.edu)
  • De komst van de Giselberten naar ‘Tilburg’, in: Tilburg. Tijdschrift voor geschiedenis, monumenten en cultuur 34 (2016) 2, 55-62.
  • Geblakerd verleden. De zestiende-eeuwse haardstenen van ’t Huis te Broekhoven (met een onverwachte ‘nabrander’), in: Het Brabants Kasteel 39 (2016) 3, 73-80.
  • (met T. Hermans) “Sterck” of “nyet sterck”? Een opmerkelijke lijst van kastelen in de Meierij van ’s-Hertogenbosch uit de zeventiende eeuw, in: T. Hermans en R. Gruben (eindred.), ‘Zij waren van groote en zware steenen’. Recent onderzoek op het gebied van kastelen en buitenplaatsen in Nederland (Wijk bij Duurstede 2017), 7-44.
  • Loon op Zand: zicht op de ondergrond. Naar aanleiding van het grondradaronderzoek naar voorburcht en neerhof van het kasteel, in: Het Brabants Kasteel 40 (2017) 1-2, 3-36.
  • Maurick: een mogelijke motte-burcht, in: B. Aarts en R. Gruben (red.), Kasteel Maurick (Tilburg 2018), 122-129 (Het Brabants Kasteel 38, 2015).
  • On ‘tombs’ and mottes: interdisciplinary research in Brabant, a ‘broken up’ duchy, in: M. Kars, R. van Oosten, M.A. Roxburgh en A. Verhoeven (eds.), Rural riches & royal rags? Studies on medieval and modern archaeology, presented to Frans Theuws (Zwolle 2018), 201-205. (Academia.edu)
  • Maurick, een mogelijke motte-burcht, in: Schatten van Vught. Tijdschrift van de stichting Erfgoed Vught 1 (2018) 2, 4-14.
  • De kastelenbouw langs de Brabants-Hollandse grens (circa 1290 – circa 1400), in: T. Hermans en R. Gruben (eindred.), “Hier wonen wij! Is het niet prachtig!”. Recent onderzoek op het gebied van kastelen en buitenplaatsen (s.l. 2020), 9-23.


  • Naar boven ->

    In voorbereiding / Forthcoming

  • Les origines du château aux Pays-Bas (Xe siècle) : Duno – Montferland – Mergelpe – St.-Oedenrode, in: Archéologie des residences aristocratiques du Xe siècle dans la Francia Media (Table Ronde à Amay 2011 et Lyon 2012) (Academia.edu)
  • Polygonal residential Towers in the Low Countries and their Symbolism, in: The Problematical Towerhouse (4th Conference on Towers in Medieval Europe, Amersfoort 2013).
  • The real ‘Donjon’: a Contribution to Castle Terminology, in: Towers of Strength (6th Conference on Towers in Medieval Europe, Lund 2019).


  • Naar boven ->